E-books in de bibliotheek

Als gebruiker van de bibliotheek mag je verwachten dat deze gewoon via de bibliotheek te leen zouden zijn: e-books. Het is tenslotte gewoon een andere versie, een andere materiaalsoort. Het is aan de klant welke versie hij of zij van bijvoorbeeld 'De Aanslag' van Harry Mulisch zou willen lenen: het traditionele boek, de boekverfilming op DVD of Blue-Ray, als Daisy-ROM, als gesproken boek of als e-book of wat voor verdere vormen er nog meer mogelijk zijn. Het zou zo simpel moeten zijn: je zoekt via de plaatselijke catalogus van de bibliotheek de titel op, en als deze als e-book in de collectie zit, kun je deze direct downloaden naar je eigen computer of e-reader.

Helaas is het nog in veel bibliotheken niet mogelijk om e-books te lenen. Dit heeft in mijn ogen met name te maken met het missen van een duidelijke visie en de macht van de uitgevers. Deze laatsten willen het anders aanpakken (en geef ze daarin eens ongelijk) dan in de muziekindustrie. Het illegaal kopiëren moet vooraf aan banden worden gelegd.

De inzet van de bibliotheekwereld op dit moment vind ik als beleidsmaker momenteel onvoldoende. De bibliotheken wordt een pakket aangeboden van een x aantal e-books, die je allemaal moet aanschaffen en waarbij je verder geen tot weinig inbreng hebt in de aanschaf. Het is als een traditionele leesmap: het zit erin of niet. Dit gaat totaal voorbij aan de lokale en regionale collectionneur van de bibliotheek. Deze moeten bepalen wat in de lokale collectie aanwezig moet zijn. Dat is ook de reden dat er bij de bibliotheek van Emmen nog geen e-books verkrijgbaar zijn.

Maar wat niet is kan nog komen, al denk ik dat de bibliotheken er niet te lang mee moeten wachten. Mijn voorstel is om met alle bibliotheken in het land gezamenlijke één server op te tuigen waarop wij alle uitgevers van e-book uitnodigen hun aanbod te plaatsen. Elke bibliotheek krijgt toegang tot de complete collectie en kan op elke titel afzonderlijk een link maken naar de eigen catalogus. De bibliotheek schaft als het ware dit boek aan en de aanschafkosten worden verrekend met de uitgever (of willekeurig elke andere eigenaar van dit e-book). Via de lokale catalogus kan een gebruiker via de link het gewenste e-book downloaden en deze wordt op de eigen computer of e-reader gezet met een expiratiedatum. Het verdwijnt dus gewoon na verloop van tijd. Elke uitlening van zo'n e-book telt vervolgens gewoon mee met de 'normale' uitleningen en komt daarmee in de afdracht in verband met auteursrechten.

Natuurlijk zitten er haken en ogen aan dit plan, maar ik ben ervan overtuigd dat als de bibliotheekwereld iets met e-books wil doen, alleen een integrale en gezamenlijke aanpak kan leiden tot een goed product voor de uiteindelijke klant.